Pedagogika specjalna - studia II stopnia

II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA

Absolwenci posiadają zaawansowaną wiedzę humanistyczną oraz wykształcone poczucie wrażliwości na potrzeby człowieka – szczególnie niepełnosprawnego i wymagającego wsparcia w rozwoju, edukacji i społecznym funkcjonowaniu. Rozumieją rolę teorii w spełnianiu zadań pedagogicznych i są zdolni do samodzielnego analizowania, interpretowania i wykorzystywania posianej wiedzy w praktyce. Posiadają umiejętności tworzenia racjonalnych kontekstów diagnostycznych, edukacyjnych, wychowawczych, rehabilitacyjnych i terapeutycznych. Posiadają wiedzę z zakresu podstawowego instrumentarium metodologicznego. Są przygotowani do uczestniczenia w badaniach z obszaru pedagogiki specjalnej oraz kontynuowania edukacji na studiach trzeciego stopnia (studiach doktoranckich).

Absolwenci są przygotowani do pracy na stanowisku: wychowawcy, nauczyciela, nauczyciela lub specjalisty współorganizującego kształcenie integracyjne, pedagoga specjalnego–terapeuty, specjalisty–pedagoga specjalnego, pedagoga specjalnego–rehabilitanta. Absolwenci są przygotowani do pracy w różnych instytucjach, w tym w: placówkach oświatowo-wychowawczych, poradniach specjalistycznych, placówkach opieki, wychowania i rehabilitacji, agendach służb socjalnych, resocjalizacyjnych, oświatowych i samorządowych oraz służbie zdrowia i sądownictwie.

Absolwenci są przygotowani do pracy w instytucjach dydaktyczno-badawczych oraz zajmujących się upowszechnianiem wiedzy z zakresu pedagogiki specjalnej. Posiadają umiejętności współpracy z innymi specjalistami, kierowania zespołami oraz zarządzania placówkami oświatowymi. Przygotowanie do pracy w szkolnictwie wymaga ukończenia specjalności nauczycielskiej (zgodnie ze standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela).

III. RAMOWE TREŚCI KSZTAŁCENIA    

III.1 GRUPY TREŚCI KSZTAŁCENIA, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS    

III.2 SKŁADNIKI TREŚCI KSZTAŁCENIA W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS

III.3 WYSZCZEGÓLNIENIE TREŚCI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA     

A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH

1. Kształcenie w zakresie nauk społecznych

Treści kształcenia: Estetyczne i aksjologiczne problemy wspierania rozwoju osoby. Natura, kultura, mity i stereotypy. Etyka opisowa i etyka normatywna. Koncepcje w historii etyki, nurty współczesnej refleksji etycznej. Etyka jako refleksja towarzysząca działalności profesjonalnej. Aksjologiczne problemy działalności rehabilitacyjnej, resocjalizacyjnej, opiekuńczej. Humanistyczne postawy (otwartości, dialogu, współpracy) wobec osób i środowisk marginalizowanych. Swoistość refleksji etycznej i aksjologicznej, logika rozważań etycznych. Etyka wobec rozwoju naukowego i osiągnięć cywilizacji technicznej. Etyczne dylematy opieki socjalnej, rehabilitacji i resocjalizacji. Antropologia jako całościowa, wielowymiarowa wizja człowieka – przedmiot, obszary, kierunki teoretyczne i metodologiczne. Antropologia stosowana. Antropologia kulturowa – systemy kultury wobec człowieka w historycznym i regionowym wymiarze. Natura – kultura – cywilizacja. Kultura materialna i technologiczna, kultura społeczna, kultura idei i wartości, kultura a osobowość. Proces rozwoju kultury. Elementy kultury: wartości, wzory, kanony, obyczaje, normy, obrzędy, rytuały, symbole, mity. Systemy kultury: mitologie, religie, nauka, sztuka, komunikacja społeczna. Epoki kulturowe. Wzory osobowości. Dziedziczenie kulturowe. Tożsamość kulturowa, przenikanie i zderzenie kultur, dialog międzykulturowy.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: opisywania kultury epoki i kultury grupy; analizy typów kultury współczesnej; określania wzorów kulturowych wpływających na teleologię, procesy i efekty wychowania; edukacji człowieka w pełni wymiarów, cyklów rozwoju i środowisk życia; dostrzegania wspólnych obszarów refleksji w naukach społecznych; prezentowania humanistycznych postaw otwartości, dialogu i współpracy; refleksji i wrażliwości etycznej nad rozumieniem związków człowieka i wychowania z kulturą.

2. Kształcenie w zakresie edukacji

Treści kształcenia: Podstawowe pojęcia psychologii społecznej. Psychologia społeczna jako nauka. Mechanizmy funkcjonowania człowieka w sytuacjach społecznych. Społeczne uwarunkowania zachowań. Percepcja społeczna, wpływ społeczny. Konformizm. Teorie postaw, zmiana postaw. Uprzedzenia, stereotypy. Interakcje społeczne, relacje interpersonalne, przetwarzanie informacji społecznej i komunikacja interpersonalna – przedmiot, funkcje i pojęcia. Twórcy i przedstawiciele pedagogiki społecznej – geneza i edukacja. Związki pedagogiki społecznej z innymi dyscyplinami nauki. Środowiska wychowawcze – metody organizowania, wspierania i aktywizowania. Problemy społeczno-edukacyjne: nierówności w dostępie do oświaty, marginalizacja i wykluczanie, przemoc. Metodologiczne podstawy analizy zjawisk społecznych i środowisk wychowawczych. Źródła pedeutologii – rys historyczny. Nauczyciel – wychowawca w koncepcjach i systemach pedagogicznych. Nauczyciel jako zawód: kształcenie, rozwój i awans zawodowy, status prawny. Deontologia pedagoga specjalnego. Nauczyciel wobec współczesnych problemów transformacji i przemian edukacyjnych. Kompetencje pedagoga specjalnego. Modele kształcenia nauczycieli w Polsce i na świecie. Podstawy metodologiczne pedeutologii.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozumienia zależności cyklów rozwojowych człowieka od kontekstu kulturowo-społecznego; wyjaśniania interpersonalnych mechanizmów determinujących społeczne zachowanie jednostki; wyjaśniania społecznych uwarunkowań zachowań problemowych i konfliktów międzygrupowych; rozumienia dynamiki małych grup; myślenia refleksyjnego w odniesieniu do teorii i praktyki pedagogicznej; analizowania procesu stawania się nauczycielem; prowadzenia dialogu pedagogicznego; dostrzegania i rozwiązywania problemów etycznych w pracy pedagoga specjalnego; tworzenia autorskiej metodyki i wykorzystywania jej w twórczej adaptacji do zawodu; analizy środowiskowych uwarunkowań wpływów wychowawczych; organizowania środowiska dla potrzeb edukacyjnych, rehabilitacyjnych i społecznych.

B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH

1. Kształcenie w zakresie neuro- i psychopatologii rozwoju

Treści kształcenia: Kierunki psychiatrii. Klasyfikacje zaburzeń psychicznych. Psychopatologia i etiopatogeneza najważniejszych zaburzeń psychicznych. Funkcjonowanie społeczne osób z: zaburzeniami psychicznymi. Metody profilaktyki, leczenia i rehabilitacji zaburzeń psychicznych dzieci i młodzieży. Ochrona praw chorych psychicznie. Zaburzenia zachowania, zachowania problemowe. Rola rodziny i szkoły w procesie pomocy dzieciom i młodzieży z: zaburzeniami psychicznymi, niepełnosprawnością intelektualną, problemami zachowania.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: rozpoznawania zaburzeń oraz objawów psychopatologicznych rozwoju dzieci i młodzieży; realizowania programów uczenia umiejętności społecznych; wczesnej interwencji pedagogicznej wobec osób z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania; kształtowania pozytywnych postaw i wsparcia wobec osób z zaburzeniami psychicznymi; organizowania i realizowania środowiskowej pomocy dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi oraz pomocy terapeutycznej ich rodzinom.

2. Kształcenie w zakresie aspektów prawnych i ekonomicznych pedagogiki specjalnej

Treści kształcenia: Współczesne techniki zarządzania. Zarządzanie zasobami ludzkimi. Podstawy marketingu i finansów. Podstawy prawa. Komunikacja społeczna. Diagnoza jakości i analiza strategiczna instytucji. Kompetencje menadżera oświaty. Podstawowe regulacje prawne dotyczące rehabilitacji edukacyjnej, społecznej, zawodowej, leczniczej, postępowania w sprawach nieletnich.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: stosowania przepisów prawnych w rozwiązywaniu problemów osób z niepełnosprawnością i niedostosowanych społecznie; posługiwania się wiedzą ekonomiczną w rozwiązywaniu problemów z zakresu pedagogiki specjalnej.

3. Kształcenie w zakresie metod terapii

Treści kształcenia: Terapie wykorzystywane w procesie edukacyjnym, rehabilitacyjnym i resocjalizacyjnym. Promocja zdrowia psychicznego, psychoterapia. Wskaźniki zdrowia psychicznego. Czynniki sprzyjające i zagrażające zdrowiu psychicznemu. Teorie rozwoju i utrzymania zdrowia psychicznego. Promocja zdrowia psychicznego. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym, samobójstwom i uzależnieniom. Poradnictwo psychologiczne. Interwencje kryzysowe. Rehabilitacja psychiatryczna. Psychoterapia. Terapia wychowawcza. Psychoedukacyjny obszar opieki, nauczania, wychowania i rehabilitacji osób z zaburzeniami rozwojowymi. Działania diagnostyczne i wspomagające w terapii. Projektowanie programów terapeutycznych i korekcyjno-kompensacyjnych.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: formułowania celów nauczania i wychowania ważnych dla kształtowania zdrowia psychicznego; tworzenia warunków w środowisku lokalnym sprzyjających rozwojowi zdrowia psychicznego i zmniejszających zagrożenia; stosowania metod promocji zdrowia psychicznego, profilaktyki, poradnictwa i rehabilitacji; rozpoznawania i wyjaśniania problemów terapeutycznych; skutecznego posługiwania się różnymi metodami terapeutycznymi; stosowania metod terapii wpływających na poprawę funkcjonowania dzieci z różnymi zaburzeniami rozwojowymi; stosowania indywidualnych i grupowych metod stymulujących rozwój psychofizyczny i społeczny niepełnosprawnych.

4. Kształcenie w zakresie diagnostyki psychopedagogicznej

 Treści kształcenia: Podstawy teoretyczne, założenia, i obszary diagnostyki psychopedagogicznej. Procedury badań diagnostycznych i eksperymentalnych w pedagogice specjalnej – analizy ilościowe i jakościowe. Przydatność metod diagnostycznych w ocenie rozwoju zaburzeń psychicznych. Pedagogiczne metody oceny funkcjonowania edukacyjnego, fizycznego, psychicznego i społecznego osób niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie. Diagnoza na użytek działań rehabilitacyjnych i resocjalizacyjnych. Ocena skuteczności stosowanych metod wychowania, nauczania specjalnego, rehabilitacji i resocjalizacji. Rola i miejsce diagnostyki opiekuńczo-wychowawczej, rehabilitacyjnej i resocjalizacyjnej w pracy różnych placówek i instytucji. Poradnictwo i orzecznictwo psychopedagogiczne.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: diagnozowania psychopedagogicznego w zależności od stopnia i rodzaju zaburzenia oraz wieku osoby niepełnosprawnej.

5. Kształcenie w zakresie metodologii badań w naukach społecznych

 Treści kształcenia: Proces badawczy – jego egzemplifikacja w badaniach. Pedagogika specjalna jako nauka empiryczna. Charakterystyka procesu badawczego w porządku hipotetycznym i indukcyjnym. Koncepcje badań ilościowych i jakościowych. Wielowymiarowy model diagnozy oraz rehabilitacji i resocjalizacji indywidualnej i środowiskowej. Studium indywidualnego przypadku jako źródło poznania osoby. Eksperyment jako metoda doskonalenia procesu rehabilitacji i resocjalizacji. Metody statystyczne w badaniach pedagogiki specjalnej.

Efekty kształcenia – umiejętności i kompetencje: stosowania instrumentarium metodologicznego pedagogiki specjalnej; wnikliwej obserwacji, analizy i interpretacji przestrzeni działań edukacyjnych, rehabilitacyjnych i resocjalizacyjnych; konstruowania narzędzi diagnostycznych w zależności od potrzeb i celów; doboru metod badawczych dostosowanych do specjalnych potrzeb; opracowywania koncepcji badawczej – w oparciu o przygotowany własny warsztat naukowo-badawczy – realizowania badań i interpretacji uzyskanych wyników; wykorzystania rezultatów do konstruowania planów i programów edukacyjnych, rehabilitacyjnych i resocjalizacyjnych.

IV. INNE WYMAGANIA

1.      Za przygotowanie pracy magisterskiej i przygotowanie do egzaminu dyplomowego student otrzymuje 20 punktów ECTS.

lista kierunków:

Pedagogika specjalna - studia II stopnia